زخم بستر، آسیبی به پوست و بافت زیرین آن است که بر اثر فشار طولانی‌مدت روی نواحی استخوانی مانند پاشنه، باسن و دنبالچه ایجاد می‌شود. افراد با تحرک محدود، بی‌اختیاری، تغذیه نامناسب، و مشکلات جریان خون بیشتر در معرض این زخم‌ها هستند.
به گزارش شفاپرستاران؛ زخم بستر به معنای آسیب و زخمی است که در نتیجه فشار مداوم و طولانی مدت بر روی نقاط خاصی از بدن ایجاد می‌شود. این فشار می‌تواند به دلیل قرار گرفتن بدن در وضعیتی ثابت بر روی سطوح سخت مانند تخت، صندلی یا وسایل دیگر رخ دهد. زخم بستر نتیجه‌ای از قطع عرضی رسانه‌های خونی و اکسیژن به بافت‌ها است که باعث خسارت به سلول‌ها و بافت‌ها می‌شود.
زخم بستر می‌تواند درجه‌های مختلفی از سطح آسیب داشته باشد، از جمله زخم‌های سطحی که در لایه بیرونی پوست شکل می‌گیرند تا زخم‌های عمیق که تا عمق عضلات و استخوان‌ها پیشرفت کرده و خطر عفونت و تضمین بستری آسیب بزرگتری را به همراه دارند. این عارضه اغلب در نواحی از بدن رخ می‌دهد که استخوان‌ها نزدیک به سطح پوست قرار دارند. این نواحی شامل استخوان‌های عقبی، استخوان‌های ستون فقرات، عقب پا و فقرات کمری می‌شود.
در صورت مشاهده علائم و نشانه بیماری زخم بستر می بایست آن را درمان کرد. علائم بیماری عبارتند از:
- تغییر رنگ: ناحیه آسیب دیده در پوست‌های تیره به رنگ آبی یا بنفش درآمده و براق می‌شود؛ اما پوست‌های روشن به رنگ صورتی یا قرمز دیده خواهند شد. در صورتی که عامل فشار بر پوست برداشته شود و تغییر رنگ آن به مدت 10 تا 30 دقیقه از بین نرود، احتمال ایجاد زخم بستر وجود دارد.
- تغییرات بافت: در اغلب موارد بافت پوست ناحیه مورد نظر سفت، اسفنجی یا گرم خواهد شد.
- پوست زخمی: در صورتی که زخمی با عمق کم بر روی پوست بیمار وجود داشته باشد که دارای مایع، چرک و سر باز است، احتمال ایجاد آسیب بیشتری به آن ناحیه را افزایش می‌دهد. در این صورت زخم کم عمق به لایه‌های عمیق پوست وارد می‌شود.
- عفونت: تغییر رنگ و احساس در اطراف لبه زخم، وجود چرک، بافت سبز یا سیاه اطراف پوست زخمی و وجود تب در بیمار از علائم زخم بستر محسوب می‌شوند که بر اثر عفونت ایجاد شده است.
تغییر مکرر وضعیت نشستن یا خوابیدن به درمان زخم بستر و جلوگیری از ایجاد زخم‌های جدید کمک می‌کند. درمان زخم بستر بسته به شدت آن می‌تواند در منزل یا بیمارستان صورت گیرد.
برای پیشگیری از زخم بستر به این موارد توجه کنید:
- هر ۲ ساعت یک بار وضعیت بیمار را تغییر داده و به سمت دیگر وی را بخوابانید.
- فردی که از صندلی چرخ‌دار استفاده می‌کند باید به صورت صاف بنشیند و هر ۱۵ دقیقه یکبار خود را کمی جابجا نماید.
- برای پیشگیری از زخم بستر به منظور کاهش فشار از تشک و بالش‌های مواج مخصوص کمک بگیرید.
- پوست بدن را تمیز و خشک نگه دارید.
- به رژیم غذایی فردی که ممکن است زخم بستر بگیرید بیش از پیش توجه داشته و انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی را در آن بگنجانید. با مشورت پزشک از مکمل های غذایی به ویژه مولتی ویتامین مینرال نیز می‌توانید بهره بگیرید. پودر بهبود زخم های مقاوم هیلاژن کارن نیز برای مبتلایان به زخم بستر پیشنهاد می‌شود.
